تجربه روشن ساخته است که بسیاری از تکنیک ها و روش های بومی در عرصه تولید، فرهنگ و اجتماع در جامعه محلی به دلیل سازگاری و تطابق با زیست بوم این جوامع، همان روش هایی هستند که امروزه معرف روش های رسیدن به توسعه پایدار می باشند. بومی سازی می تواند به کاهش پیامدهای آسیب شناختی جریان توسعه از طریق سازگاری با مفاهیم جدید توسعه و تقویت سرمایه اجتماعی، دموکراسی مشارکتی و توانمند سازی قشر ضعیف جامعه منجر شود. به عبارت دیگر اگر بومی سازی را انطباق الگوها و روش های بیرونی توسعه با شرایط درونی جامعه محلی و تقویت الگوها و روش های بومی متناسب با جریان توسعه بدانیم، می تواند به توانمند سازی جامعه محلی کمک نماید. این انگاره می تواند رویه غالب الگوهای مرسوم توسعه در جهت تمرکز، یکنواخت سازی و حذف تنوع و تکثر را تعدیل نماید و پیامدهای منفی آن را کاهش دهد. نظام های دانش بومی باید به مثابه جزئی از منابع ملی مورد توجه و ملاحظه قرار گیرند. دانش بومی یک عنصر کلیدی سرمایه و دارایی اصلی مردم محلی در تلاش برای بدست آوردن کنترل زندگی شان است. در این مقاله بومی سازی در عرصه توسعه روستایی به عنوان بخشی که بومی سازی معنا و مفهوم واقعی خود را پیدا می کند و به عنوان یک الگوی توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته است. در برخی از عرصه ها مانند توسعه روستایی و کشاورزی با توجه به سازگاری اکولوژیکی، فرهنگی و تاریخی آن با جامعه محلی، بومی سازی ارج و احترام نهادن به روش ها و تکنیک های بومی، روزآمد کردن این روش ها و ترکیب دانش بومی با دانش روز است. در این عرصه باید بومی سازی را به معنی بازگشت به خود، حفظ و احیاء روش های بومی و مقابله با از خود بیگانه شدن، بی هویتی و طرد همه روش ها و سنتهای بومی به صرف سنتی بودن دانست. بومی سازی مبتنی بر دانش بومی است که در فلسفه خود، مردم را بخشی از کره زمین و نه صاحب آن می داند و زمانی که هدف برنامه ریزی رسیدن به توسعه پایدار باشد این فلسفه کاربرد دارد. در این مقاله با ذکر نمونه هایی از تکنیک ها و روش های سنتی که با توسعه پایدار روستایی سازگاری بسیاری دارند، نشان خواهیم داد که بومی سازی در این عرصه یعنی نگهداری و تقویت روش های بومی سازگار با شرایط جامعه و سرزمین، یا در عرصه کشاورزی احیاء روش های بومی که از بین رفته یا در شرف نابودی کامل می باشند به عنوان روشی برا رسیدن به توسعه پایدار.

در دهه های اخیر پایداری توسعه به عنوان یکی از مهم ترین دغدغه های پیش روی انسان مطرح گردیده است. در راستای دستیابی به این هدف از جمله مهم ترین مسائلی که می بایست مورد توجه جدی قرار گیرد پایداری توسعه کشاورزی است. به نظر می رسد یکی از ضروریات تحقق این امر نگاه جدی به دانش بومی کشاورزی و از آن جمله دانش زنان در این زمینه است. زنان و به ویژه زنان عشایر، دارای دانشی مثال زدنی در زمینه های مختلف کشاورزی از جمله پرورش دام، فرآوری شیر و ... می باشند. دانشی که در راستای تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار به عنوان توسعه انسان محور، شایسته ثبت و حفاظت است. مطالعه کیفی حاضر نیز در همین راستا و با هدف شناسایی و مستندسازی دانش بومی زنان کوچنده ایل کلهر در مورد مسائل مختلف مرتبط با پرورش دام انجام پذیرفت. حوزه جغرافیایی پژوهش، شهرستان گیلان غرب از استان کرمانشاه بود. به منظور گردآوری داده ها از تکنیک گروه های متمرکز استفاده شد. روش نمونه گیری با توجه به طبیعت تحقیق کیفی، نمونه گیری هدفمند انتخاب شد و داده های جمع آوری شده با استفاده از تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از زمینه واقعی زندگی نشان می دهد زنان عشایر دارای دانشی تحسین برانگیز در ارتباط با تغذیه دام، دامپزشکی، فرآوری شیر و محصولات غیرلبنی قابل بازگشت به طبیعت هستند که با الهام گرفتن از آن می توان در راستای پایداری کشاورزی و از آن جمله دامپروری گام برداشت.

پیشرفت علم و تکنولوژی در قرن اخیر باعث تسلط انسان بر طبیعت شد. طبیعت برای انسان مفهوم دیگری پیدا کرد و ارتباط پایدار انسان با طبیعت بر هم خورد. در زمینه کشاورزی، «انقلاب سبز» نتیجه همین جریان فکری و تکنولوژیک می باشد. انسان با ابزارهای مدرنی مانند کودها و سموم شیمیایی، ماشین آلات کشاورزی، بذرهای اصلاح شده و ... به جان طبیعت افتاد تا حداکثر محصول را به چنگ آورد.اما امروزه اختلالهای زیست محیطی و اجتماعی ناشی از مدرنیزاسیون موجب شده که به نظام تولیدی دیگری بیندیشیم. ما از یک طرف به تکنولوژی مدرن مجهز شده ایم و از طرف دیگر با فن آوری بومی خود روبرو هستیم. کشاورزی پست مدرن در واقع بازیابی فن آوری بومی است بدون اینکه بخواهیم دستاوردهای تکنولوژی مدرن را یکسره کنار بگذاریم. در این صورت خواهیم توانست یک نظام کشاورزی سازگار با شرایط محیطی و اجتماعی سرزمین خود طراحی نماییم

امروزه، ضرورت پرداختن به کشاورزی حفاظتی امری حیاتی است. اما این امر با استقبال چندانی از سوی کشاورزان ایرانی مواجه نگردیده است. ترویج کشاورزی به­عنوان بانی اصلی این امر باید حضور فعال و مناسبی داشته باشد که بی­شک در این مسیر نیز با نقاط قوت و ضعف، فرصت­های و تهدیدهای بی­شماری مواجه است. لذا، پژوهش حاضر به تحلیل راهبردی سیستم ترویج کشاورزی حفاظتی در استان کرمانشاه با استفاده از رویکردی تلفیقی پرداخته است. جامعه تحقیق در این بخش کارشناسان دفتر کشاورزی حفاظتی و متخصصان ترویج کشاورزی می­باشند که شناسایی نمونه­ها به­صورت هدفمند و با استفاده از روش حداکثر اختلاف انجام پذیرفت (تعداد= 9 نفر). ابزار گردآوری داده­ها مصاحبه عمیق انفرادی و گروهی و پرسشنامه و ابزار تحلیل داده­ها تکنیک SWOT بود. بر اساس یافته­ها، علی­رغم وجود ضعف و تهدیدها، وجود کارشناسان جوان، پایین بودن هزینه اجرای کشاورزی حفاظتی، وجود اعتبارات دولتی جهت تجهیز ناوگان کشاورزی و وجود رسانه­های آموزشی از نقاط قوت و فرصت­هایی هستند که می­توانند به ترویج کشاورزی حفاظتی در استان کرمانشاه کمک شایانی نمایند. از آنجایی که برپایه نتایج، استراتژی توسعه­ای به­عنوان استراتژی مورد نیاز سیستم ترویج کشاورزی حفاظتی در استان کرمانشاه تعیین گردید؛ بنابراین، انتشار دانش و اطلاعات مورد­نیاز ذی­نفعان بخش کشاورزی مانند کشاورزان و مصرف کنندگان، تشویق و جلب مشارکت نهادها و موسسات بین­المللی، ملی و محلی و تسهیل و تشریک مساعی بین دولت و سازمان­های محلی، ارایه خدمات تحقیقاتی و مالی ویژه در زمینه کشاورزی حفاظتی و فراهم کردن زمینه برای دسترسی گروه­های کشاورزان به اعتبارات دولتی و حمایتی از جمله راهبردهای مناسب در زمینه ترویج کشاورزی حفاظتی در استان کرمانشاه می­باشد.

افزایش روزافزون آگاهی ها در زمینه تاثیر سوء بسیاری از فناوری های نوین بر منابع محیطی و ارزش های سنتی اجتماعی به ویژه ارزش های روستایی، تاکید بر دانش بومی را برای دستیابی به توسعه قوت بخشیده است. بهادادن به دانش بومی که مقدمه توجه همه جانبه به توسعه و یکی از اصول توسعه محلی به شمار می آید، برگرفته از تجربیات بلاواسطه در طبیعت است که به شناخت موقعیت های فرهنگی و محیط های اجتماعی این جوامع مربوط می شود. دانش بومی اجتماعات روستایی، ابزار مهم مقابله آنها با مسائل محیطی، اقتصادی و اجتماعی و تداوم بقای اجتماعات روستایی برشمرده می شود. مقاله حاضر به دنبال سنجش و ارزیابی نقش دانش بومی روستاهای دهستان گوگ تپه در دستیابی به توسعه کشاورزی است، که با روش شناسی توصیفی- تحلیلی و پیمایش میدانی ازطریق پرسشنامه انجام شد. جامعه نمونه تحقیق را 298 خانوار از ساکنان روستاهای نمونه تشکیل دادند که با فرمول کوکران تعیین شدند. نتایج تحقیق گویای تاثیرگذاری اندک و کمتر از حد متوسط دانش بومی بر مولفه های توسعه اقتصادی و اجتماعی و برعکس تاثیر زیاد آن بر ابعاد محیطی و حفظ منابع تولید در نواحی روستایی است. دلیل این امر را می توان وابستگی به فناوری ها و ابزار نوین و انطباق نداشتن آن با شرایط فعلی و قدرت ریسک پایین کشاورزان برشمرد.

در سال های اخیر اهمیت صرفه جویی در انرژی به دلیل کمبود منابع انرژی و مشکلات زیست محیطی ناشی از استفاده از انرژی های تجدیدناپذیر افزایش یافته است. مصرف انرژی در بخش مسکن بسیار بالا است و انتظار می رود با افزایش جمعیت جهان افزایش یابد. ایجاد آسایش در ساختمان ها در برابر مشکلات اقلیمی به مصرف بالای انرژی نیاز دارد. مطالعۀ راه حل های به کار رفته در مسکن بومی، برای مقابله با مشکلات اقلیمی و ایجاد آسایش برای ساکنین مناسب است و ساختمان های سازگار با اقلیم می توانند مصرف انرژی را کاهش دهند. معماری بومی منعکس کنندۀ هماهنگی بین معماری و اقلیم است و با تکنیک های خورشیدی غیرفعال، آسایش ساکنین را فراهم کرده است. این پژوهش به مطالعۀ چند خانۀ بومی همدان با آب وهوای سرد کوهستانی در غرب ایران می پردازد تا عوامل مؤثر در کاهش مصرف انرژی را در آن ها شناسایی کند. مطالعه با هدف یافتن مهم ترین عامل در شکل گیری خانه های بومی هم ساز با اقلیم در همدان انجام شده است. این مطالعه در ابتدا با بررسی مطالعات پیشین، عوامل مؤثر اقلیمی در خانه های بومی را استخراج نموده و سپس با بررسی خانه های بومی شهر همدان و شبیه سازی برخی عوامل، به تحلیل آن عوامل مختلف پرداخته است. در مطالعات پیشین جهت گیری عامل مهمی ذکر شده بود که در این مطالعه با شبیه سازی خانه های بومی به صورت کمّی بررسی شد. شبیه سازی خانه ها با نرم افزار Design Builder و برروی دو عامل جهت گیری و میزان سطح بازشوها صورت گرفت. نتایج نشان می دهد که با وجود این که عوامل مختلفی در کاهش مصرف انرژی در معماری بومی مؤثرند، اما مهم ترین آن ها جهت گیری مناسب این خانه ها نسبت به خورشید است. جهت گیری به خصوص برروی میزان سطوح بازشوها در یک جبهه مؤثر بوده و در مصرف انرژی برای گرم کردن اثر می گذارد. نتایج تحقیق نشان می دهد سایر عوامل حفاظت در برابر اقلیم سرد، وابسته به جهت گیری خانه ها نسبت به خورشید بوده و براساس آن شکل می گیرند.